Rěčne kućiki

Twjelki a trjenja

Jedyn z charakteristiskich regionalnych rozdźělow w hornjoserbšćinje pokazuje so w našich kupjelach a kuchnjach. Po rucemyću trjeba katolski Serb k wótrěću trjenjo, w słowniku zapisane jako trjenje. Ewangelski Serb wuchodnje Budyšina a tež wokoło Wojerec pak wužiwa twjelku. Tež w Slepjanskich kónčinach je so něhdy takle prajiło, kaž móžemy w loni wudatym rukopisu Hansa Njepile čitać. Nimo toho je twjelka tež regionalne pomjenowanje trjenčka za wótrěwanje sudobjow a we wšelakich stronach Łužicy tež za dźěl brašćeje drasty, brašći bant přez ramjo. Pomjenowanje trjenjo móžemy sej lochce wujasnić jako wotwodźenku wot słowjesa trěć. Ale zwotkel je so ewangelska Budyska a Wojerowska twjelka wzała, njeje cyle tak wočiwidne. Budźeće so snano dźiwać, hdyž zaso praju, zo je to němska požčonka (kaž sym to njedawno za cychu zwěsćiła). Žórło je słowo, kiž je w dźensnišej spisownej němčinje woteznate, mjenujcy „Twehle“. To je dźensa jenož hišće dialektalne němske słowo, zdźěla tež wurjekowane jako „Quehle“. Wone je tež w druhich germanskich rěčach znate, přiwuzne je z nim jendźelske słowo „towel“, štož rěka tohorunja ‚trjenje‘. Tež twjelka je potajkim pokazka na to, zo su sej Serbja wšelake domjace utensilije wot Němcow wothladali. A z nowymi wěcami su so druhdy tež jich pomjenowanja přewzali.

S. Wölkowa

temy: serbske wotpowědniki za němske słowa, słowa podobne po woznamje abo formje, regionalne rozdźěle w serbšćinje

hesła: twjelka, trjenjo, braška, Twehle