Rěčne kućiki

Cycha

Za poćehnjenje poslešća a hłowaka bjerje serbska hospoza cychu a cyšku. A to stej zajimawej słowje. Wonej nimatej ničo činić z třěchu na domje. Cycha a cyška we łožu matej cyle hinaši pochad, a pisatej so tež hinak – mjenujcy z cy prědku. Hdyž nětko praju, zo je cycha (ta we łožu) požčonka z němčiny, budźeće so snano dźiwać. Ja znajmjeńša němske słowo „Zieche“, kotrež je tu zakład, dotal znała njejsym. Moderne němske słowniki připisuja tute słowo rakuskej němčinje. Za nas wšak je wažniše, zo je to tež słowo hornjołužiskeje regionalneje němčiny, hdźež so praji „Bettziche“, zapisane je to na přikład w 2003 wuńdźenym Hornjołužiskim słowniku Hansa Kleckera – serbšćina konserwuje tu potajkim mjeztym chětro woteznaty němski wuraz. Tež w němčinje je tute słowo požčonka – jara zahe z łaćonšćiny přewzata – zakład je słowo theka, kaž podawa na přikład Bertelsmann, „Das Wörterbuch der deutschen Sprache“. Adelung, němski słownikar 19. lětstotka měni, zo je němske słowo najskerje požčonka ze serbšćiny, „ein ursprünglich wendisches Wort“ – tale hypoteza pak so plawsibelna njezda, wšak jedna so wo detail modernizowanja domjacnosće, a tu drje su nowotarstwa skerje z Němcow do Serbow šli, a z nimi wězo tež słowa.

S. Wölkowa

temy: pochad słowow

klučowe słowa: substantiw, požčonka, němčina

hesła: cycha, cyška, Zieche, Bettziche